یکشنبه ۳۰ دی ۱۴۰۳ - ۱۴:۳۸
مزاح‌های حکیمانه؛ گلچینی از طنزهای گلستان سعدی

حوزه/ سعدی شیرازی، استاد نیش و نوش در ادب پارسی، هنر طنزپردازی را با حکمت درآمیخته تا در قالب حکایت‌های کوتاه و شیرین گلستان، تلخ‌ترین انتقادها را با شیرین‌ترین زبان بیان کند.

به گزارش خبرگزاری حوزه، ویژگی‌های طنز در آثار استاد سخن سعدی شیرازی بسیار جذاب،دلنشین و آموزنده است و در یادداشتی در این زمینه آمده است:

نمک طنز در آثار شیخ‌اجل سعدی شیرازی، بسیار همه فهم و خواندنی در عین حال تاویل‌پذیر و عمیق است.

خواننده ضمن فهم معنا و ملاحت آن خسته نمی‌شود چون کوتاه و گویاست.

سعدی در آثار نظم و نثرش حتی وقتی جلوه‌های شیرین و طنازانه به خود می‌گیرد از حکمت، عرفان و اخلاق، دادِ سخن داده و چنان در گذر تاریخ ماندگار شده است که بسیاری از طنزپردازان امروزی به خصوص مرحومین استاد زرویی نصرآباد،گل آقا، عمران صلاحی، منوچهر احترامی،ابوالقاسم حالت و... چه طنازانی چون برادران رفیع، فیض‌مشکینی، احمدی و...، در آثار خود هم به سعدی پرداخته‌ و هم از او الهام گرفته‌اند و در طنز نوشته‌های سیاسی و ادبی خود، از آثار او نقل قول کرده‌اند.

چند نمونه از نثر طنزآلود گلستان

* بهترین عبادت برای پادشاه

یکی از ملوک بی‌انصاف، پارسایی را پرسید: از عبادت‌ها کدام فاضل‌تر است؟ گفت: تو را خواب نیم‌روز تا در آن یک نفس، خلق را نیازاری!

* پارسایی و یاد پادشاه

پادشاهی پارسایی را دید و گفت: هیچت از ما یاد آید؟ گفت: بله، وقتی خدا را فراموش می‌کنم.

* اگر خر نبودی!

مردکی را چشم‌درد خاست. پیش بیطار (دامپزشک) رفت که دوا کن. بیطار از آن‌چه در چشم چهارپا می‌کند بر دیده او کشید و کور شد.

داوری به قاضی بردند. گفت: برو هیچ تاوان نیست، اگر این خر نبودی پیش بیطار نرفتی!

به نظر استادان شعر پارسی، سعدی همان است که نثرش شعر است و شعرش اشعر!

و در بوستان نیز با ابیات نمکین و آهنگین چنین هنرنمایی فرموده:

به زندان قاضی گرفتار به

که در خانه دیدن بر ابرو گره

یکی بچه گرگ می‌پرورید

چو پرورده شد خواجه را بردرید!

بهایم خموشند و گویا بشر

زبان بسته بهتر که گویا به شر!

و بوسحاق اطعمه، چه نیکو از سعدی علیه‌الرحمه این فنون را آموخت. بیت فاخرش بعد قرن‌ها، ضرب‌المثل و ورد زبانِ پارسیان پارساست:

هرگز ندهد پیاز، بوی گل سرخ!

از کوزه همان برون تراود که در اوست

هادی حمیدی

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
captcha